6 lis 2023

Biuletyn nr 66 Stowarzyszenia Dzieci Powstania 1944, listopad 2023

Z życia Stowarzyszenia

Co warto przeczytać

Nasi członkowie starają się dzielić swoimi wspomnieniami i zaszczepiać w młodych pokoleniach zainteresowanie naszą historią. Zachęcamy do zapoznania się z działalnością kolejnych naszych członków, których opisujemy w niniejszym numerze.

W Biuletynie tradycyjnie znajdziecie również kolejne felietony naszych stałych publicystów - Andrzeja Targowskiego i Jerzego Bulika.

W ostanim okresie opublikowaliśmy kolejne wspomnienia - tym razem ich autorem jest pan Jacek Kruczkiewicz.

Na naszym blogu okazał się również kolejny odcinek powieści pani Małgorzaty Todd -  https://sdpw44.blogspot.com/2023/11/zdarzenia-i-zmyslenia-rozdzia-4-saga.html.

Zapraszamy do lektury!

Baza naszych wspomnień

Nieustannie wzbogaca się baza Naszych wspomnień. Serdecznie zachęcamy do dzielenia się z nami tymi unikalnymi informacjami - chętnych zapraszamy do kontaktu na nasz adres e-mail. Dzięki wolontariuszom możemy pomóc w ich digitalizacji, a nawet spisaniu.

Obchody Dnia pamięci Więźniów Dulag 121 i Niosących im Pomoc 2023

Tegoroczne Obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc przybrały zmienioną formę. Ograniczono oficjalne przemówienia; w ich miejsce można było wysłuchać wstrząsających opowieści czterech Świadków Historii. Wśród nich z bardzo zwięzłym wspomnieniem, o charakterze niemalże apelu o zachowanie w pamięci wydarzeń z końca Powstania i przejścia przez Dulag, wystąpiła członkini naszego stowarzyszenie Danuta Charkiewicz-Topolska.

W przemówieniach przedstawicieli lokalnych władz podkreślony został wkład Dyrektorki Muzeum Dulag 121 pani Małgorzaty Bojanowskiej w przygotowanie Obchodów oraz podtrzymanie świadomości historycznej o Dulagu wśród społeczeństwa. W długim okresie powojennym historia Powstania i exodusu była pomijana w przekazie medialnym. Liczna obecność pocztów sztandarowych szkół pruszkowskich zaświadczyła o wielkiej, pożytecznej roli Muzeum Dulag 121 w tych szkołach/ i dla tych szkół.

Pracownicy Muzeum służyli pomocą i informacją wielkiej ilości przybyłych uczestników. To ich staraniem wystosowano listownie setki zaproszeń do byłych więźniów. Trzeba przyznać, że mimo tego, że coraz mniej ich jest w stanie przybyć do Pruszkowa, to zaproszenia mają wielką siłę oddziaływania i powodują, że przybywają byli więźniowie z odległych stron kraju.

Wśród nich pojawili się Włodzimierz Nekanda-Trepka z Bydgoszczy i Zbigniew Molski z Poznania, nasi członkowie od początków istnienia SDP1944. Ze względu na odległe miejsce zamieszkania nie widujemy ich na zebraniach stowarzyszenia, dlatego ich obecność na Obchodach pozwoliła na odnowienie łączących nas więzów. Pomocny w tym stał się tzw. poczęstunek (kawa, ciastka - na koszt organizatorów Obchodów) w namiocie na terenie w pobliżu Dulagu. Przy długim stole mogliśmy się cieszyć się z przyjacielskiego, bliskiego spotkania.

Spotkanie członków SDP1944 1 sierpnia 2023 w kawiarni “Zielnik” w Parku Orlicz-Dreszera

Pomimo szwankującej komunikacji między organizatorami spotkania a zapraszanymi członkami Stowarzyszenia, liczba przybyłych Dzieci Powstania ponownie osiągnęła rekordowy poziom. Cieszy nas, że wraz z “zarejestrowanymi” członkami przybywają ich znajomi, przyjaciele, osoby towarzyszące. Sprzyjało to uzyskaniu sympatycznej atmosfery. 

Jak to w kawiarni rozkład stolików nie zawsze umożliwia swobodną rozmowę “każdego z każdym”, nie mniej utworzone “ad hoc” kręgi wokół stolików tętniły ożywioną rozmową. 

Prowadzący spotkanie - przewodniczący Stowarzyszenia - przedstawił tym razem bliżej znaczne osiągnięcia zawodowe niektórych obecnych kolegów. Informacje te prowadzący na ogół pozyskał z Internetu, gdyż wspomnienia o przeżyciach z Powstania 1944 takich nie obejmowały. Omówiono wyniki pracy rzeźbiarza i literata- Wiesława Winklera, pisarki Małgorzaty Todd, profesora PW Zbigniewa Wrzesińskiego. Wspomniano o wielkim zaszczycie, jaki spotkał naszego Honorowego Prezesa prof. Andrzeja Targowskiego. Jego osobę Stowarzyszenie Absolwentów Politechniki Warszawskiej po 62 latach wyróżniło nominacją do Złotej Księgi Inżynierów PW, w której PW honoruje swoich absolwentów i ich zawodowy dorobek.

Wielka Gala “Złotej Księgi” odbędzie się 15 listopada 2023 roku w Politechnice Warszawskiej. Profesor Andrzej Targowski przygotowuje się do odbycia dalekiej podróży wraz z małżonką z zachodu USA do Warszawy dla odebrania zaszczytnej nagrody.

Obecne na zebraniu kworum upoważniło Zarząd SDP1944 do przeprowadzenia zmiany w Komisji Rewizyjnej. Ze względu na stan zdrowia zrezygnował z pełnienia funkcji członka kol. Marek Tomczak. Na jego miejsce wybraną kol. Tadeusza Świątka (dotychczasowego członka Zarządu). Stan Zarządu uzupełniono o kol. Krystynę Bilską. 

Aktywność Dzieci Powstania

Kontynuujemy cykl rozpoczęty w nr 65 Biuletynu i przedstawiamy działalność naszych kolejnych Członków.

Hanna Langner - Matuszczyk

Kol. Hanna Langner - Matuszczyk od wielu lat czynnie wspiera działalność SDP1944. Niestety Jej stan zdrowia nie pozwala na uczestniczenie w corocznych spotkaniach Stowarzyszenia. Podróż z Wrocławia do Warszawy też wielkim wyzwaniem. Ojciec Hanny - Antoni Langner - zginął śmiercią żołnierza w Powstaniu Warszawskim. Śp. Antoni Langner został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Hanna była jedną z inicjatorek założenia Koła Dzieci Powstania 1944 we Wrocławiu. Ostatnio otrzymałem maila od Hanny z prośbą o uczczenie pamięci Więźniów DULAG-u 121, którego część poniżej przytaczam. Spełnienie prośby Hanny w całości będzie zależało od zgody pani Dyrektor Muzeum DULAG 121.

Do: Wojciech Łukasik - przewodniczący SDP1944

"ponieważ stan mojego zdrowia, mimo moich usilnych starań, nadal mi uniemożliwia przyjazd do Warszawy abym nie tylko przynajmniej jutro, czyli w 79. rocznicę śmierci mojego Ojca, śp. Antoniego Langnera (20.12.1917 - 7.09.1944), mogła zapalić światło pamięci na Jego grobie, ale i w dniu 30 września 2023 r. też nie będę mogła uczestniczyć w tegorocznych obchodach Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosącym Im Pomoc, więc tą drogą zwracam się do Ciebie z wielką prośbą, abyś w Pruszkowie podczas tegorocznych oficjalnych uroczystości pod pomnikiem "Tędy przeszła Warszawa" również w moim imieniu nie tylko zapalił pamiątkowy znicz, ale i minutą ciszy uczcił pamięć tych wszystkich byłych Więźniów Durchgangslager 121, których już nie ma wśród nas, w tym oczywiście pamięć zmarłej wczoraj Teresy Stanek, Prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, która - podobnie jak Ty oraz jak Pani Iwona Rutkowska-Kaczmarek - też była jednym z P.T. Członków tegorocznego Komitetu Honorowego Obchodów Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc."

Zdzisław Czerwiński

Oto co zamieściła Gmina Pruszcz Gdanski o naszym koledze Zdzisławie Czerwińskim na swojej stronie internetowej:

[...] Po raz pierwszy w historii gminy radni podjęli uchwalili w sprawie nadania tytułów Honorowego Obywatela Gminy. Otrzymali je pośmiertnie Józef Witek (nauczyciel, dyrektor szkoły, radny, przewodniczący Rady Gminy Pruszcz Gdański) oraz Tomasz Słupecki (wielki działacz sportowy, pomysłodawca i prezes Gminnego Towarzystwa Sportowego Pruszcz Gdański, społecznik). Taki tytuł otrzymał również obecny na sesji wieloletni sołtys wsi Żuławka, społecznik, bohater filmu dokumentalnego, powstaniec warszawski Zdzisław Czerwiński. [...]                                                  

Dziś czuję się osobą spełnioną. Wszystkim dziękuję za wyróżnienie. Niebawem skończę książkę, z której będzie można dowiedzieć się o historii mojego życia - mówił Zdzisław Czerwiński.

Nadanie tytułu Honorowego Obywatela Gminy odbyło się na uroczystości z okazji 50-lecia Gminy Pruszcz Gdański latem 2023 roku.

Widziane z krzesła Honorowego Prezesa profesora Andrzeja Targowskiego


A propos wyborów 2023: Dekalog Polskiej Polityki (DPP)

Obecnie sytuacja geopolityczna Polski jest po 350 latach wreszcie bardzo dobra. Aczkolwiek wojna domowa rodzimych polityków napawa niepokojem. Zdefiniujmy na podstawie tej sytuacji Dekalog Polskiej Polityki, który powinien być oceniany podczas tych wyborów.




  1. Systemem politycznym jest demokracja zachodnia. Jej szczegółowym elementem jest następująca zasada. Poseł i senator mogą być w Sejmie i Parlamencie UE tylko przez dwie kadencje [1].  Parlamentarzyści nie mogą swej roli traktować jako zawodu tylko jako misję. Po przerwie 4 lat były parlamentarzysta może ponownie ubiegać się o mandat do Sejmu lub do Parlamentu UE.
  2. Poseł i senator nie mogą być członkami rządu i odwrotnie [2]. Czynni sędziowie nie mogą być posłami lub członkami rządu. Powinni nie wypowiadać się na temat polityki z wyjątkiem, kiedy są przez nią skrzywdzeni i robią to we własnej obronie. Mogą wypowiadać się na temat merytorycznych spraw wymiaru sprawiedliwości, ale z umiarem.
  3. Poseł czy senator podlega z reguły w głosowaniu w Sejmie tylko wyborcom ze swojego okręgu a nie szefowi partii. Z wyjątkiem ustalonych a priori sytuacji, kiedy jedność partyjna jest krytyczna i powinna być zachowana. Może w tej sprawie być przeprowadzone tajne głosowanie co do swobody głosowania w danej sprawie.
  4. Lider wygranej partii nie może być doktrynerem [3] rządzącym z cienia i musi być premierem albo marszałkiem. Z chwilą, gdy szef zwycięskiej partii zostaje premierem rezygnuje z mandatu posła czy senatora.
  5. Podtrzymywanie dialogu z wrogiem jest lepsze od niszczącego konfliktu.
  6. Dobry kompromis w polityce jest tak samo ważny jak honor, przykładem m.in. jest problem aborcji. Konieczne jest, aby w kryzysach kierowano się strategią minimalizowania strat tak realnych, mentalnych jak i klimatycznych.
  7. W sytuacji beznadziejnej sytuacji politycznej [4], takiej np. jak m.in. jest wojna, patriotyzmem jest zachowanie substancji narodu we wszystkich jego aspektach. W tym zachowanie zdolności otrzymywania dotacji z UE na warunkach praktykowanego systemu wartości i procedur obowiązujących państwa członkowskie tej unii. W trudnych sytuacjach państwa wiodącą strategią jest minimalizowanie strat
  8. Na stanowiska polityczno-społeczne należy selekcjonować ludzi i dobierać jednostki wartościowe, ideowe, mądre, dobre i kompetentne. Nominacje sędziów muszą spełniać ten wymóg też. Na szczytowe stanowiska dowódcze w wojsku należy mianować oficerów sprawdzonych w poważnych kryzysach wojenno-społecznych. Zdolnych do poddania się do dymisji, jeśli rozwiązanie nie idzie po jego myśli. Żeby taka selekcja mogła być stosowana, obywatele muszą brać czynny udział w wyborach w wysokim procencie, powyżej 70 proc. Inaczej ich bierność sprzyja wybieraniu ludzi nie nadających się na piastowanie stanowisk w społeczeństwie. Partie zobowiązują się do energicznego promowania powszechnego udziału w wyborach i referendach. Czego pierwszym warunkiem jest zgoda. aby samorządy były możliwie samowystarczalne finansowo (poprzez system podatkowy państwa) i ich wyborcy czuli, że mają wpływ na ich funkcjonowanie.
  9. Konieczne jest niwelowanie różnicy ekonomiczno-społecznej (m.in. edukacyjnej) między Polską A i B poprzez promowanie oby bezkonkurencyjnej i organicznej produkcji rolniczej w Europie oraz rozwinięcie połączeń kolejowych możliwie do wszystkich miast i miasteczek w kraju. 
  10. Powstania i różne niebezpieczne dla ludzi akcje należy podejmować wtedy, gdy nie pociągają za sobą ofiar i mają szanse na sukces. Aczkolwiek w sytuacjach ekstremalnych trzeba być gotowym do poniesienia ofiar, ale przy zachowaniu strategii minimalizowania strat.     
-- 

[1] Postulat wynika z negatywnej opinii społeczeństwa o roli zawodowych polityków w 30-leciu wolnej Polski.
[2] Postulat bazuje na demokracji amerykańskiej, najbardziej wyrazistej w świecie.
[3] Doktryner to zwolennik i propagator ciasnych, skostniałych formułek, prawideł jakiejś doktryny.
[4] Obrona Warszawy, Westerplatte, Helu są otoczone w naszej historii nimbem bohaterstwa i chwały. Faktycznie są wyrazem, oględnie pisząc, braku zdrowego rozsądku. 

Felieton dr Jerzego Bulika


Od redakcji: Z niepoliczalnego zbioru felietonów kol. Jerzego, podarowanego nam przez autora, wybraliśmy ostatni, tematycznie kontrastujący z felietonem prof. A. Targowskiego. Robimy to dla uzasadnienia faktu, że nie tylko polityką żyjemy; rzadko bowiem dyskutujemy głęboko o zjawiskach w otaczającej nas przyrodzie, w której czasowo dane jest nam żyć.

Powietrze

Starożytni Grecy już w VIII wieku p.n.e. Grecy uważali, że świat składa się z ziemi, wody, powietrza i ognia.

Jest niezbędne do życia – oddychamy nim. Umieramy, gdy przestajemy oddychać (-napełniać nim płuca). Chociaż jest warunkiem życia, może też być jego zagrożeniem, kiedy zawiera w sobie jakieś zarazki. W dawnych czasach, gdy bakterie i wirusy nie były jeszcze odkryte, zrodził się termin „morowe powietrze”.  Dotyczył on do epidemii wysoce zakaźnych chorób, takich jak dżuma, czarna ospa, cholera, tyfus, grypa. Odniesienie do niebezpieczeństwa niesionego przez „złe” powietrze znalazło wtedy swoje miejsce w „Modlitwie na czas wojny”, w której jeden werset brzmi: „Od powietrza, głodu, ognia i wojny, Wybaw nas, Panie!

Powietrze, którym oddychamy ma swój „smak”. Może być chłodne, czyste, rześkie, może też być duszące, rzadkie, gęste.  

Jest wokół nas, jesteśmy w nim zanurzeni; nie widzimy go, nie możemy jego dotknąć (chyba, że w postaci skroplonej) ale czujemy, jak się przemieszcza, czujemy wiatr.  

Charakterystyczne wiatry wiejące w określonych rejonach i w określonym czasie mają swoje specjalne nazwy. Mamy w naszych Tatrach halny, w Alpach - fen, w innych regionach wieje sirocco, harmatan, monsun, pasat; wszędzie na lądzie może wiać zefir(ek), a nad morzem bryza. Bardzo silne wiatry wiejące stale na półkuli południowej zyskały sobie nazwy „wyjących czterdziestek” i „ryczących pięćdziesiątek” – bo występują w rejonach czterdziestych i pięćdziesiątych stopni szerokości geograficznej, południowej. W pewnych warunkach powietrze zaczyna wirować i wtedy tworzą się trąby, huragany, cyklony i tajfuny. Powietrze okazuje przez nie swoją potęgę, a w tym – swoją drzemiącą w nim groźną, niszczycielską moc. 

Powietrze opływające nasze ciało, zwykle jest to nasza twarz, bo reszta bywa zakryta ubraniem, daje nam fizyczne odczucie jego obecności. To bezpośrednie traktowanie nas przez powietrze jest przez nas różnie odbierane. Jedni lubią czuć na sobie wiatr (mnie zostało to po żeglarskim rozdziale mego życiorysu), inni nie znoszą tego i narzekają, że „okropnie wieje”.  Tak więc jedne wiatry nas pieszczą, inne w różny sposób nam dokuczają.

Powietrze „gra”. Mówi się np. „drzewa szumią”. Jednak same drzewa nie są w stanie wyprodukować dźwięku. One są jak instrument, fortepian, skrzypce czy trąbka, które same z siebie nie są w stanie „zagrać”. Niezbędny jest człowiek, który odpowiednio je użyje, aby wydobyć z nich głos. Poruszające się powietrze jest tym muzykiem, który generuje dźwięki z takich instrumentów jak drzewa, czy np. olinowanie jachtu.  

Powietrze obdarza nas widowiskami świetlnymi. Ogniste kreski spadających meteorytów pojawiają się dzięki temu, że te rozżarzają się trąc się o powietrze. Podobnie z zorzą polarną. Powstaje ona w wyniku przepływu wyrzucanych przez słońce strumieni protonów i neutronów przez zjonizowane górne warstwy atmosfery; bez jonosfery nie byłoby zorzy.

W wymiarze globalnym: powietrze otula naszą ziemię (nas) jak kołderka, która zapewnia nam ciepło i jak ochronny pancerz, który chroni nas promieniowaniem ultrafioletowym.

W konkluzji: jego obecność odczuwamy drogą pośrednią; jego działania są jak najbardziej namacalne; dla życia w formie, jaka wykształciła się na ziemi, jest absolutnie krytyczne. Jest jak swego rodzaju panujące nad nami życiodajne bóstwo, które bywa dla nas łaskawe, ale bywa zagniewane i sprowadza wtedy na nas różne nieszczęścia. Ach, powietrze!...

Mokotów - 1 sierpnia przy pomniku "Mokotów Walczy" i - w Powstaniu 1944

Od wielu lat, spotykając się 1 sierpnia w Parku Orlicz-Dreszera, przywołujemy w pamięci wydarzenia z Powstania 1944. Większość z nas przeżyła Powstanie z dala od starego Mokotowa i nie zna szczegółów zmagań żołnierzy AK z pułku "Baszta" i ściśle współdziałającego z nim 7 pułk "Jeleń". Niewielu pozostało bohaterów tego pułku. Na uroczystości składania wieńców w parku Dreszera na krzesłach dla kombatantów zasiadło zaledwie kilku żyjących powstańców.



Wśród przemawiających mieliśmy ostatnio okazję słuchać prof. Leszka Żukowskiego (ur. 1929) ps. "Antek" (na zdjęciu). Niestety zabrakło Eugeniusza Tyrajskiego ps. "Sęk", który jeszcze 2 lata temu w swoim przemówieniu zadziwiał pamięcią podczas recytacji wtrąconego w mowę wiersza.
SDP1944 również w tym roku złożyło wiązankę przy pomniku w Parku Dreszera.

Zbiórka członków SDP1944 przy proporcu Stowarzyszenia przed złożeniem wiązanki


W 1944 roku "północny Mokotów był częścią niemieckiej dzielnicy mieszkaniowej i był nasycony jednostkami niemieckimi. W Szkole Rękodzielniczej na rogu Kazimierzowskiej i Narbutta (obecnie Zespół Szkół Odzieżowych), w budynku szkoły powszechnej nr 97 na Narbutta, w szkole im. gen. Stachiewicza na ul. Różanej stacjonowały jednostki SS. W kamienicach przy ul. Puławskiej mieszkali oficerowie i urzędnicy gestapo (domy Wedla). Przy Rakowieckiej stacjonowały oddziały SS i artylerii przeciwlotniczej, wyścigi konne stanowiły bazę jednostki kawalerii SS, na ulicy Dworkowej była siedziba żandarmerii powiatowej. Fort Mokotowski i pobliski kompleks mieszkaniowy zajmowali żołnierze Flughafenkommando Warschau (z pochr.wp.mil.pl).
    
W godzinie "W" pułk "Baszta" otrzymał rozkaz natarcia na: Szkołę Rękodzielniczą na rogu Kazimierzowskiej, Stauferkaserne (Rakowiecka 6), szkołę powszechną (Narbutta róg Sandomierskiej), szkolę powszechną (Różana) oraz na 2 duże umocnione obszary - Fort Mokotowski i Tory Wyścigów Konnych. Obiekty te były niezwykle silnie bronione przez Niemców. Ataki na te wszystkie obiekty zostały odparte przez Niemców. W drugiej połowie września powstańcy zostali zepchnięci do obrony w rejonie objętym ulicami: Madalińskiego, Al. Niepodległości, Woronicza, Czerniakowską.
25 września dowódca dywizji ppłk "Karol" przesyła meldunek do gen. "Montera" - zajmuję Al. Niepodległości, Ursynowską, Olkuską, Belgijską, Madalińskiego. Mam ciągłe nawały artylerii, stukasów, i goliatów; nacisk od południa i zachodu. Straty własne 70%. ... Katastrofalny stan moralny...

27 września dowództwo "Baszty" biorąc pod uwagę straty w stanie osobowym, braki w zbrojeniu i amunicji, a także odwet Niemców na ludności cywilnej zdecydowało o zaprzestaniu walk. Powstańcy przedostawali się do Śródmieścia, gdzie po zmianie mundurów na ubrania cywilne, wmieszali się w tamtejszą ludność. 
Tragiczny los spotkał powstańców, którzy obrali drogę do Śródmieścia kanałami. Zbłądziwszy, wydostali się poprzez właz na ulicy Dworkowej wprost pod lufy oddziałów wspomnianej wcześniej żandarmerii powiatowej. Mimo sygnalizowania białą flagą gotowości oddania się do niewoli 120 powstańców zostało zamordowanych przez Niemców. Tragedię tę upamiętnia 6 metrowy pomnik.


Powstanie na Mokotowie zostało okupione życiem 1700 z 4500 żołnierzy, którzy przystąpili do walk w godzinie W. O
 tych zdarzeniach wokół ul. Kazimierzowskiej pisał w Biuletynie Andrzej Targowski, przedwojenny mieszkaniec tej ulicy.

Wyjazdy wypoczynkowe i rehabilitacyjne z Dziećmi Wojny

Stowarzyszenie Dzieci Wojny pod przewodnictwem pani Iwony Rutkowskiej-Kaczmarek, poznanej na naszym zebraniu 1 sierpnia, przesłało nam informację mailową o planowanych przez SDW pobytach rehabilitacyjno-wczasowych. Pani Iwona chciałaby, aby chętni członkowie SDP1944 na te imprezy wyjazdowe, stali się również członkami SDW, co jest zrozumiałe i zgodne ze statutem obu pokrewnych stowarzyszeń.

"Mamy zaplanowany termin turnusu rehabilitacyjnego w Lubyczy Królewskiej - od 11.12.2023 do dnia 2.01.2024, ale muszę jeszcze tam zadzwonić i potwierdzić cenę. 
U mnie samotne osoby chcą tam jechać (przynajmniej teraz się deklarują). 
Na przyszły rok - też będzie turnus reh. na przełomie marca i kwietnia, ze świętami wielkanocnymi. 
Wczasy- zamówione Międzywodzie, ale na drugą połowę sierpnia. Iwona.


Proszę pamiętać, że w Lubyczy Królewskiej (powiat Tomaszów Lubelski) jest sanatorium. Warunkiem pobytu w sanatorium jest przedstawienie skierowania od jednego z 4 specjalistów NFZ. Na temat szczegółów wyjazdów najlepiej skontaktować się telefonicznie z panią Iwoną - tel. 602 845 718.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz